III Rzesza (niem. Drittes Reich) to nieoficjalna nazwa państwa niemieckiego pod rządami Adolfa Hitlera i NSDAP w latach 1933–1945. Okres ten zapisał się niechlubnymi zgłoskami w historii świata.

Po upadku III Rzeszy wszelkie symbole związane z nią były niszczone aby bezpowrotnie raz na zawsze zamknąć ten rozdział historii. Gdzieniegdzie jednak pozostały ślady po tych czasach. Poniżej zestawiłem wszystkie znane mi takie miejsca.

Żółtą czcionką zaznaczyłem miejsca, o których słyszałem bądź czytałem, a które dotychczas nie odwiedziłem.

Na kamieniach i skałach… czasy III Rzeszy.

„Hakowaty krzyż”

… to bezpośrednie tłumaczenie niemieckiego słowa „Hakenkreuz” czyli po prostu swastyka. Symbol religijny obecny w wieku religiach i kulturach świata, na obszarze azjatyckim uznawany za symbol szczęścia i pomyślności. Jednocześnie znak swastyki stał się symbolem państwowym III Rzeszy i jest powszechnie kojarzony z okropieństwami nazizmu w latach 30-tych i 40-tych XX wieku. Nazistowska swastyka charakteryzowała się tym, że jej ramiona były pochylone pod kątem 45 stopni.

Swastyki w czasach III Rzeszy pojawiały się na każdej ważnej budowli w ówczesnych Niemczech. Częstokroć były to profesjonalnie wykuwane rzeźby i praktycznie wszystkie zostały po drugiej wojnie światowej usunięte i zniszczone.

Szereg rytów swastyk powstawało również w amatorski sposób. Część z nich po upadku III Rzeszy skuto, ale też kilka z nich zachowało się do dnia dzisiejszego:

Województwo lubuskie

Zielona Góra – teren dawnych koszar Batalionu Zapasowego 54 Pulku Piechoty (Ergänzungs-Bataillon vom Infanterie-Regiment 54) miejskiego garnizonu (Garnisonsstädte Grünberg). W pozostałościach pokoszarowych zachowała się wykuta swastyka na brzegu cembrowiny zbiornika wodnego.

Województwo lubuskie

Okolice miejscowości Przytok – swastyka wykuta na kamieniu w lesie.

Góry Stołowe

Swastyka na głazie przy drodze prowadzącej do dawnego obozu Służby Pracy Rzeszy 6/114:

Góry Stołowe

Swastyka na skale z zatartą inskrypcją „Heil H*****” oraz datą ’10/10 1938′ nieopodal nieistniejącej osady Záboř.

Góry Stołowe

Monogram „E.L.” ze swastyką oraz datą „12.10.37” wykuty na skale przy leśniej drodze z Pasterki do Řeřišný

Góry Stołowe

Skuty symbol swastyki w kole na jednej ze skał w wąwozie „Piekło”

Góry Złote

Swastyka na głazie na wzgórzu Ptasznik.

autor zdjęcia: „menel”

Góry Sowie

Swastyka na skale Niedźwiedź.

źrodło zdjęcia: zszafanaplecach.blogspot.com

Góry Bystrzyckie

Głaz z datą ‚1939’, niedokończoną datą ‚194..’, symbolem miecza oraz napisem ‚Unter der Sieg’. Na samym dole wykuta swastyka. Głaz znajduje się nieopodal leśnej drogi „Wieczność„.

Góry Bystrzyckie

Głaz ze swastyką oraz inskrypcją: „Stein du musst vergehn, Drittes Reich sollst bestehn” – „Kamień przeminie, a Trzecia Rzesza nie przeminie”. Głaz znajduje się nieopodal leśnej drogi „Wieczność„.

Góry Złote

Kamień z wykutą swastyką przy drodze leśniej prowadzącej w głąb ‚Worka Bialskiego’ około 1200 metrów od ostatnich zabudowań wsi Bielice.

Rybnica Leśna

Swastyka ułożona z cegieł na ścianie budynku nr 77 we wsi Rybnica Leśna.

autor zdjęcia: Karolina Kot (straznicyczasu.pl)

Dzierżoniów

Mural z zachowaną swastyką na ścianie budynku nr 11 przy ulicy Żeromskiego w Dzierżoniowie.

autor zdjęcia: Karolina Kot (straznicyczasu.pl)

„RAD”

RAD to skrót od „Reichsarbeitsdienst” (Służba Pracy Rzeszy) – masowej organizacji przystosowania obywatelskiego i wojskowego młodzieży w III Rzeszy, która w trakcie II wojny światowej wykonywała funkcje pomocnicze wobec Wehrmachtu. Początki RAD sięgają 1933 roku. Organizacja ta miała swoje godło. W przypadku sekcji męskich była to łopata (początkowo bez swastyki, w późniejszym okresie ze swastyką) oraz kłosy zboża. W przypadku sekcji żeńskich, które powstały po wrześniu 1939 roku godłem była swastyka i kłosy zboża.

Góry Stołowe

Godło RAD na głazie przy szosie Chełmsko Śląskie – Łączna. Głaz (obecnie przewrócony) oprócz godła ma częściowo skuty napis: „Adolf Hitler Bergstraße Werk der Deutschen Jugend ! Arbeitsdienst-Abteilung 115/4 Friedland”. Z napisu wynika, że wykonał go oddział RAD 115/4 Mieroszów.

Pogórze Izerskie

Godło „RAD” wykute na skale nieopodal zapory wodnej w Pilchowicach. Wykuta obok liczba 103/1 numer pododdziału RAD okręgu Hirschberg (Jelenia Góra).

Lubuskie

Godło „RAD” oraz napis „A.D.A. 1/107” wykute na głazie w lesie nieopodal wsi Nowe Czaple.

Pogórze Izerskie, Kotlina Jeleniogórska

Przewrócony obelisk z 1935 roku na terenie basenu w Jeleniej Górze.

źródło zdjęcia: polska-org.pl

Przedwojenne zdjęcie obelisku pokazuje, że w godle RAD wykuta była również swastyka.

źródło zdjęcia: polska-org.pl

Oprócz godła RAD na obelisku widnieje napis – Arb. Dienst Abt. 1/103. Jest to numer oddziału RAD Hirschberg-Hartau (Jelenia Góra-Grabary). Poniżej napisu data ‚1935’.

źródło zdjęcia: polska-org.pl

Masyw Ślęży

Godło RAD na kamieniu który leżał przy czarnym szlaku archelologicznym na południe od Sobótki Zachodniej. W 2021 roku kamień został skradziony i wywieziony do Wielkiej Brytanii.

żródło zdjęcia: gorkipagorki.blogspot.com

„Tablice, pomniki”

Lubuskie

Kamień z napisem ‚Hitler Eiche’ (Dąb Hitlera) oraz datą 20 4 33. Stoi on przy południowo-zachodnim brzegu jeziora Buszno na terenie wędrzyńskiego poligonu wojskowego.

Góry Jastrzębie

Tablica z całkowicie skutymi napisami na skałach Kozí kameny. Tekst był wykuty przez nazistów w postaci ciągów znaków runicznych. Fotografia tablicy z tekstem oraz jego tłumaczenie we wpisie „Kozí kameny – Hohenstein„.

Góry Wałbrzyskie

Pozostałości budowli wybudowanej przez nazistów w Wałbrzychu, oficjalnie jako „Schlesier Ehrenmal” – „Pomnik chwały ku czci poległych Ślązaków”, zwanej potocznie „Totenburg”.

Informacje zawarte na tej stronie oraz w odniesionych wpisach w żaden sposób nie stanowią jakiegokolwiek wyrażania poglądów autora bloga a ich przedstawienie ma charakter ciekawostki historycznej.