Růžová vyhlídka

Jak już wspominałem w poprzednich wpisach Czeska Szwajcaria w 2020 roku to dla mnie między innymi odwiedzanie ciekawych punktów punktów widokowych na kanion Łaby. Oto kolejny z nich – Růžová vyhlídka. Pomimo, że w nazwie jest słowo ‚punkt widokowy’ (vyhlídka), na mapach pod tą samą nazwą oznaczane jest wzniesienie, które się tutaj znajduje o wysokości 432.5m n.p.m.

źródło mapy: geoportal.gov.cz

Tak wygląda ten punkt widokowy widziany ze wzniesienia Spálenisko, oddalonym w linii prostej o pół kilometra.

Růžová vyhlídka wita na początku brzózką, której kształt bardzo mi się spodobał.

Na samym punkcie widokowym (50°48’22.5″N, 14°14’38.5″E) umieszczono ławeczkę.

Panorama zakola rzeki Łaby obejmuje 180 stopni.

Na południe widać na pierwszym planie położone po obu stronach Łaby dzielnice miasta Děčín – Loubí oraz Prostřední Žleb. Za nimi widoczna jest główna część miasta.

Północną część panoramy kanionu Łaby z Różowego Punktu Widokowego (tłumacząc na polski słowa Růžová vyhlídka) to ściany skalne Różowych Ścian będących częścią Różowego Grzbietu. Wspomnę jeszcze, że w w stronę Łaby ciągną się jeszcze Dolny Różowy Wąwóz oraz Górny Różowy Wąwóz. Wymieniłem chyba już wszystkie nazwy w okolicy związane ze słowem ‚różowy’ 🙂

Růžová vyhlídka urzekła mnie jeszcze jedną rzeczą. Rosną tutaj na urwisku skalnym nad kanionem rzeki dwie sosny. Jest to widok (a właściwie dwa) przypominający mi słynną ‚naszą’ sosnę na Sokolicy w Pieninach, która niestety „pierdut” w 2018 roku 😦

---

Spálenisko

Jak juz wspominałem na blogu, moje wypady do Czeskiej Szwajcarii w 2020 roku prócz nigdy się nie znudzącej jazdy rowerem wzdłuz rzeki Łaby to również odnajdywanie ciekawych punktów widokowych w kanionie tej rzeki.

Oto kolejny z nich – Spálenisko (50°48’05.0″N, 14°14’40.0″E). Znajduje się on na czerwonym szlaku turystycznym około 4 kilometrów na północ od miasta Děčín.

źródło mapy: mapy.cz

Tak wygląda wzniesienie Spálenisko (oznaczone strzałką) z punktu widokowego Růžová vyhlídka.

Wzniesienie Spálenisko wznosi się na wysokość 391 m n.p.m., czyli prawie 300 metrów ponad poziom rzeki Łaba.

Panorama stąd obejmuje zakole Łaby przy znajdującym się po jej drugiej stronie wzniesieniem Vrásník oraz leżący pod wzniesieniem Prostřední Žleb.

Zakole Łaby od południa zamyka widoczna spora część miasta Děčín.

Dostrzec mozna między innymi deczyński zamek.

Widok na Łabę w kierunku północnym. W oddali wyłania się szczyt Großer Zschirnstein.

Skalna ściana zwana Růžový hřeben:

Idąc czerwonym szlakiem turystycznym na północ, około dwieście metrów dalej (50°48’12.5″N, 14°14’45.5″E) jest jeszcze jedno miejsce widokowe na Łabę i Růžový hřeben.

---

Labská vyhlídka

Po otwarciu granic, pierwszy wyjazd skierowałem w stronę Czeskiej Szwajcarii. Wyjazd na Wielkanoc został anulowany z przyczyn ‚lock-down’u’ z powodu koronawirusa, ale co sie odwlecze to nie uciecze i okazja pojeżdzenia na rowerze wzdłuż rzeki Łaby nastąpiła trzy miesiące później.

Jazda na rowerze wzdłuż Łaby w Czeskiej Szwajcarii chyba nigdy mi się nie znudzi 🙂 Mogę jeździć w tę i z powrotem z postojami w czeskich punktach gastronomicznych w celu uzupełnienia płynów w organizmie. 😉

Trzeciego dnia postanowiłem urozmaicić nieco jazdę i chciałem wspiąc się rowerem na jakiś punkt widokowy na rzekę Łabę. Ponieważ jest pełnia sezonu i chcę uniknąć ewentualnych tłumów przeglądam mapę, ktory z zaznaczonych punktów widokowych leży poza szlakami. Wybór pada na punkt widokowy nazwany „Labská vyhlídka”. Dodatkowo wybieram późne popołudnie na wyjazd, więc jest pewne, że nikogo tam nie spotkam.

„Labská vyhlídka” znajduje się ponad 3 kilometry od najbliższych zabudowań. Można do tego punktu widokowego (czarny punkt na mapie) dotrzeć albo z osady Maxičky (czerwona linia na mapie) albo Dolní Žleb (niebieska linia na  mapie). Taką też trasę planuję pokonać.

źródło mapy: mapy.cz

„Labská vyhlídka” jest w kanionie rzeki Łaby pomiędzy osadami Čertova Voda oraz Dolní Žleb.

Na punkt widokowy startuje z poziomu rzeki Łaby, więc czeka mnie najpierw 300 metrowa wspinka na odcinku kilku kilometrów w stronę osady Maxičky. Pomimo późnego popołudnia, skwar daje się jeszcze we znaki, dodatkowo gorąco bije od asfaltu, a ruch samochodowy jest okropny. Dlatego tę część trasy pod górę pomijam milczeniem.

Nie docieram jak planowałem do osady Maxičky, gdyż chcę jak najszybciej kiedy się da odbić od asfaltu. Znajduję w końcu pierwsze odbicie w las i bez żadnego problemu docieram na rowerze do punktu widokowego „Labská vyhlídka” (50°49’42.5″N, 14°13’09.5″E). Znajduje się tutaj ławeczka ze stolikiem, mozna więc usiaść i delektować się widokiem. Co najważniejsze – nie ma nikogo.

Widok to przede wszystkim skalne ściany kanionu Łaby.

Zakola Łaby w kierunku miasta Děčín.

Nad scianami kanionu Łaby wystaje wierzchołek góry Růžovský vrch.

Za wiele czasu nie mam, więc na punkcie widokowym spędzam 10 minut. Powrót zaplanowałem przez osadę Dolní Žleb i czeka mnie zjazd 300 metrów w dół przez 3 kilometry. 🙂 Jednak ostatni kilometr zjazdu nie był taki prosty jak myślałem, część musiałem schodzić ‚z rowerem’. Wszystko za sprawą historycznej drogi, o której nie wiedziałem a która warta jest kilkuzdaniowej wzmianki. Owa droga nosi nazwę ‚Kamenka’

---

Kamenka to droga wybudowana prawdopodobnie w XVIII wieku, która łaczyła osady Maxičky i Dolní Žleb. Droga została wyłożona piaskowcowymi kamiennymi blokami.

Na odcinku 3.5 kilometra Kamenka pokonuje 300 metrów różnicy wysokości. Połowa różnicy wysokości, czyli 150 metrów przypada na ostatni kilometr przed osadą Dolní Žleb, gdzie Kamenka biegnie w wąwozie Hluboký důl (Koňák). Ten 15% spadek drogi Kamenka w wąwozie widać na zdjęciu osady z 1930 roku:

źródło zdjęcia: zanikleobce.cz

I własnie ten 15% spadek powiązany z tym, że piaskowcowe bloki drogi w wąwozie były wilgotne, a co za tym idzie śliskie spowodowały, że odcinek ten pokonałem w większości ‚z rowerem’ a nie ‚na rowerze’.

Przejeżdżam przez osadę Dolní Žleb.

Po dotarciu na brzeg Łaby zostaje mi kilkunastokilometrowy powrót wzdłuż Łaby do miejsca zakwaterowania. Odpalam na rowerze tryb ‚turbo’ aby zdążyć przed zmrokiem (czytaj: przez zamknięciem baru). Udało się 😀

---

CZDE VII 9/12

Tak zatytułowany wpis może oznaczać tylko jedno – po raz kolejny na blogu zamierzam opisać jakieś konkretne miejsce na linii granicy między państwami. W tym przypadku tytuł wpisu należy przetłumaczyć jako:

CZDE – granica czesko-niemiecka,
VII – graniczny odcinek nr 7,
9 – numer poprzedniego głownego znaku granicznego,
12 – numer pomocniczego znaku granicznego.

Czyli w rzeczywistości jest to miejsce na granicy oznaczone słupkiem granicznym z namalowanymi skrótami państw „C” i „D” czyli Czech i Niemiec oraz numerem 9/12. Graniczny odcinek nr VII oznacza, że słupek ten stoi na obszarze granicy dwóch parków narodowych: Czeskiej Szwajcarii i Szwajcarii Saksońskiej (50°53’32.0″N, 14°16’59.0″E).

Sam słupek graniczny jest zwykły jak tysiące jemu podobnych na granicy. Interesujące jest jednak to na czym ten słupek jest usadowiony. W tym przypadku jest to kilkumetrowej wielkości skałka.

Sama skalka z granicznym słupkiem również nie byłaby niczym nadzwyczajnym szczególnie w tym rejonie Czeskiej i Saksońskiej Szwajcarii. Nie na każdej jednak skale coś wykuto tak jak w tym przypadku…

U podnóża skały ze słupkiem granicznym nr 9/12 wykuto datę…

Data to ‚1568’ rok. Pomimo, że data została wykuta na linii granicy, oprócz cyfr nie ma żadnych innych oznaczeń charakterystycznych dla oznaczania granic (np. wykutego znaku krzyża). Niemniej jednak przez niektórych historyków ryt ten uznawany jest za oznaczenie graniczne. Co więcej, traktując tę datę jako oznaczenie granicy byłby to najstraszy znany (datowany) ryt graniczny na całej długości granicy niemieckiej (a w przeszłości saksońskiej) po prawej stronie Łaby.

O tej dacie przeczytałem po raz pierwszy w pewnej publikacji z lat 90-tych XX wieku. Przez wiele lat wiedziałem tylko, że jest ona ‚gdzieś na pograniczu czesko-niemieckim’ i nie mogłem znaleźć żadnych więcej szczegółów na temat jej lokalizacji. Dopiero w 2019 roku trafiłem na konkretny ‚ślad’ w otchłaniach internetu, który pozwolił mi to miejsce zlokalizować i ostatecznie z powodzeniem odwiedzić. 🙂

Data ‚1568’ na skale pod słupkiem granicznym nr 9/12 trafia do mojego zestawienia „Na kamieniach i skałach – wehikuł czasu„.

---

Opisane miejsce znajduje się na granicy parków narodowych: „Sächsische Schweiz” (Kernzone) oraz „České Švýcarsko” (I Zona NP) poza znakowanymi szlakami pieszymi.

---

Graniczna rzeka Kirnitzsch / Křinice

Rzeka, której niemiecka nazwa brzmi Kirnitzsch a czeska Křinice ma łączną długość 45 kilometrów. Plynie ona przez obszar Czeskiej Szwajcarii oraz Szwajcarii Saksońskiej, przy czym na długości 9 kilometrów jest ona rzeką graniczną pomiędzy Niemcami i Czechami.

źródło mapy z 1912 roku: deutschefotothek.de

Cały teren, gdzie rzeka Kirnitzsch / Křinice jest równocześnie granicą państw, został objęty po jej obu stronach ochroną ścisłą, która nosi nazwę ‚Kernzone’ w Parku Narodowym Szwajcarii Saksońskiej oraz  ‚I Zona NP’ w Parku Narodowym Czeskiej Szwajarii. Oznacza to, że poruszanie się jest dozwolone tylko wyznaczonymi szlakami, co w przypadku granicznego odcinka rzeki Kirnitzsch / Křinice sprowadza się w praktyce tylko do szlaku prowadzącego wzdłuz rzeki po stronie niemieckiej.

---

Przystań (Bootsstation)

Na swoim prawie kilometrowym odcinku rzeka Kirnitzsch / Křinice została w przeszłości spiętrzona. Umożliwiło to uruchomienie już w XIX wieku turystycznych spływów łodziami przełomem rzeki. Wybudowana została w tym celu przystań (50°54’35.5″N, 14°23’15.0″E).

źródło fotografii z pocz. XX wieku: deutschefotothek.de

Spływ łodziami jest bardzo popularny aż do dnia dzisiejszego. Sama przystań niewiele się zmieniła od czasu powstania – jest wciąż wciśnięta w pionowe skały wznoszące się nad rzeką.

Przyjemności popłynięcia łódką sobie odmówiłem, zresztą przyszedłem sporo przed godziną otwarcia. Tak naprawdę zależało mi na zobaczeniu znaku granicznego nr 25/21, który został wykuty na skale właśnie na terenie przystani.

Patrząc uważnie, na tym znaku granicznym pod namalowaną literą D widnieje ciągle poprzednio wykuty napis ‚DDR’, który oznaczał Niemiecką Republikę Demokratyczną.

Takich zachowanych znaków z wykuciem ‚DDR’ jest na granicznym odcinku rzeki Kirnitzsch / Křinice kilka. Nie ma drugiego takiego miejsca na całej granicy czesko-niemieckiej z taką ilością nie przekutych po zjednoczeniu Niemiec znaków granicznych. Wspomniany znak nr 25/21 na przystani jest jedynym, który można dotknąć ‚legalnie’. Wszystkie pozostałe znaki graniczne z zachowanym rytem ‚DDR’ znajdują się w strefie ‚Kernzone’ poza szlakami.

Pozostałe znaki graniczne z zachowanym rytem ‚DDR’, to m.in numery 25/27 (mozna go zobaczyć płynąc łodzią), 26/11, 26/13, 26/15, 26/17.

źródło zdjęć: kerbensteig.jimdo.com

---

Górny Jaz (Obere Schleuse)

Spiętrzenie rzeki Kirnitzsch / Křinice, po której pływają wspomniane powyżej łodzie następuje w miejscu zwanym ‚Obere Schleuse’ czyli Górny Jaz (50°54’17.0″N, 14°23’15.5″E). Pierwsza zapora w tym miejscu była drewniana i powstała już w 1567 roku na polecenie księcia elektora Saksonii – Augusta Wettyna. Celem spietrzenia wody było umożliwienie spływu kłód drewna w dół rzeki aż do jej ujścia u Łaby. W latach 1816/17 drewniana konstrukcja zapory została zastąpiona kamienną. Spływ drewna trwał aż do roku 1964.

Górny Jaz jest końcowym przystankiem popularnych spływów łodzią przełomem rzeki, i w związku z tym miejscem bardzo popularnym turystycznie od dziesięcioleci. Dzięki temu miejsce to było fotografowane od kiedy istniała możliwośc robienia zdjęć:

Górny Jaz w roku 1875…

… w roku 1914…

… w roku 1958:

źródło zdjęć: deutschefotothek.de

Po obecnej czeskiej stronie Górnego Jazu, na skale widoczny jest szereg wykutych rytów…

… co również uwieczniano na zdjęciach w przeszłości.

źródło zdjęć: deutschefotothek.de

Wśród wyrytych inskrypcji znajdują się m.in. daty. Część z dat wykuwano zapewne aby upamiętnić wykonywanie istotnych prac na tej śluzie. Pozostałe daty najprawdopodobniej są wynikiem ‚odnawiania’ linii granicznej przebiegającej środkiem koryta rzeki.

Najstarsza wykuta data przy Górnym Jazie to 1667 – trafia ona do mojego zestawienia „Na kamieniach i skałach – wehikuł czasu„.

Po lewej stronie od skały z datami po czeskiej stronie wykuto tekst upamiętniający wybudowanie Górnego Jazu z kamienia (wcześniej była to budowla drewniana) w latach 1816-1817.

Inskrypcje z datami znajdują się również na skale po niemieckiej stronie jazu.

W tym miejscu najstarsza wykuta data to ponownie rok 1667.

Na pewno część rytów na skałach przy Górnym Jazie jest powiązana z oznaczeniami granicy. Zmiany oznaczeń granicznych można prześledzić przeglądając stare zdjęcia i porównując je ze stanem obecnym. W ten sposób widać, że obecny znak graniczny ’26C’ po stronie czeskiej wykuty został na skale dopiero w XX wieku.

Prostokątne wykucia a datą 1848 obok dzisiejszego znaku ’26C’ oraz po drugiej stronie śluzy okazują się być skutymi XIX-wiecznymi oznaczeniami granicznymi.

Na starych zdjęciach widać, że na tych znakach granicznych prócz daty 1848 widniał: symbol ‚KS’ („Königreich Sachsen”) i numer 321a po niemieckiej stronie oraz ‚KB’ („Königreich Böhmen”) i numer 321b po stronie czeskiej.

źródło starych fotografii: deutschefotothek.de

Numerację graniczną z 1848 roku potwierdza zresztą mapa katastralna z tego okresu, na której w miejscu gdzie znajduje sie Górny Jaz oznaczono odpowienio znaki graniczne 321a i 321b.

źródło mapy: archivnimapy.cuzk.cz

---

„A.G 1515” (?)

Jedna z zauważonych przeze mnie rzeczy podczas wędrówki wzdłuż granicznej rzeki Kirnitzsch / Křinice stanowi dla mnie jak na razie bardzo dużą zagadkę jeśli chodzi o znany mi rejon Czeskiej i Saksońskiej Szwajcarii.

Idąc szlakiem wdłuz rzeki w pewnej chwili mijam skałę (50°53’57.0″N, 14°23’08.0″E), na której widoczny jest wykuty monogram ‚A.G’.

Kiedy przyglądnąłem się uważnie całej ścianie tej skały, pod monogramem zauważyłem kolejne ryty.

Ryty są ledwo widoczne ale jestem praktycznie pewny, że zostały wykonane świadomie przez kogoś. Co więcej, kształt rytu pod monogramem układa się w datę… ‚1515’!

Nie znalazłem jakiejkolwiek informacji bądź wzmianki o tym rycie z datą. Jestem mocno przekonany, że może to być data 1515, gdyż kształt wykutych cyfr jest charakterystyczny dla tego okresu (porównując choćby z identyczną datą 1515 wykutą przy klasztorze w Oybin).

W każdym razie, jeśli kiedyś się potwierdzi, że to autentyczna XVI-wieczna data, byłaby to chyba najstarsza znana wykuta data w tym regionie. Na granicy czesko-niemieckiej po tej stronie Łaby jako najstarszą wykutą datę wzmiankuje się jedynie ryt ‚1568’, który znajduje się kilka kilometrów dalej…

Jakby co, niniejszym wpisem oświadczam, że odkryłem ją pierwszy 🙂 dopisuję ją do mojego zestawienia „Na kamieniach i skałach – wehikuł czasu„.

---

Kerbensteig

Kerbensteig to nazwa ścieżki turystycznej, która została wytyczona w 1836 roku wzdłuż rzeki Kirnitzsch / Křinice. Była to jedna z najstarszych ścieżek wytyczonych na obszarze Czeskiej i Saksońskiej Szwajcarii.

źródło mapy z 1912 roku: deutschefotothek.de

Scieżka kilkukrotnie przekraczała rzekę po wybudowanych mostach.

źródło zdjęcia: kerbensteig.jimdo.com

źródło zdjęcia: kerbensteig.jimdo.com

Ścieżka Kerbensteig istniała do 1945 roku. Główną przyczyną jej likwidacji był fakt, że jej przebieg był po obu stronach granicy, co w czasach uszczelniania granic pomiędzy Czechosłowacją i Niemiecką Republiką Demokratyczną było nie do zaakceptowania. Ścieżka popadła w całkowite zapomnienie, jednak jej ślady ciągle można znaleźć pośród gęstej roślinności. Dostęp jednak do zachowanych fragmentów Kerbensteig jest zabroniony, gdyż cały jej oryginalny przebieg znajduje się w strefie ochrony ścisłej (Kernzone/I zona NP). Jednak sporo informacji, zdjęć a nawet filmów można na temat tej ścieżki znaleźć w Internecie.

Obecny szlak turystyczny biegnie całkowicie po niemieckiej stronie górą przełomu rzeki, równolegle do dawnego przebiegu Kerbensteig.

---

Jaskinia Niedźwiedzia (Bärenhöhle)

Wspomniany szlak turystyczny równoległy do dawnej Kerbensteig dochodzi do brzegu rzeki Kirnitzsch / Křinice poprzez kilkunastometrowej długości ‚dziurę’ w skale (50°53’57.5″N, 14°22’54.0″E).

Owe przejście pod skałami zwane jest „Bärenhöhle”, czyli Jaskinia Niedźwiedzia.

Po przejściu jaskini na brzeg rzeki dociera się schodzami wykutymi w skale. W tym miejscu kończyła się opisana nieistniejąca dawna ścieżka turystyczna Kerbensteig. Dzisiejszy szlak turystyczny od tego momentu prowadzi do samego końca w dół rzeki przy jej brzegu.

---

rzeka Kirnitzsch / Křinice

Pora we wpisie o granicznej rzece Kirnitzsch / Křinice umieścić kilka zdjęć samej rzeki 🙂 zrobionych ze szlaku turystycznego:

Przełom rzeki na odcinku od przystani do Górnego Jazu:

Rzeka widziana z Górnego Jazu:

Szlak nad brzegiem rzeki w kolicy „Bärenhöhle”:

Końcowy odcinek szlaku turystycznego w dole rzeki:

 

---

Na końcowym odcinku szlaku turystycznego można zauważyć kilka rytów na skałach, m.in. datę ‚1734’:

Widoczne są również XVIII-wieczne oznaczenia granicy terenów własności królewskiej w postaci wykutego krzyża, numeru oraz litery ‚K’. Wykutym ‚K’ oznaczano tereny należące do królestwa/elektoratu Saksonii.

---