Lipschau-Dohms [zn.] – część 1: Luboszów

‚Lipschau-Dohms’ to do 1945 roku nazwa miejsca w pobliżu węzła autostrady budowanej w latach 30-tych XX wieku, która łączyła Berlin z Wrocławiem. Dzisiaj jest to węzeł ‚Świętoszów’ na drodze krajowej nr 18 (której północna nitka ma parametry autostrady).

źródło mapy: amzp.pl

‚Lipschau-Dohms’ była połączeniem nazw dwóch wsi, które położone były najbliżej węzła: Lipschau (Luboszów) na południe oraz Dohms (Luboszów *) na północ od ‚autostrady’.

* – rozporządzeniem z 15 marca 1947 roku zarówno ‚Lipschau’ jak i ‚Dohms’ zmieniono na jedną polską nazwę ‚Luboszów’.

Jedna z tych wsi obecnie nie istnieje, druga natomiast jest pod względem administracyjnym unikalna w skali całego kraju. Przyczyną likwidacji obu wsi na przełomie lat 40-tych i 50-tych XX wieku było powstanie w najbliższej okolicy radzieckiego poligonu wojskowego …

Pod koniec 2020 roku przespacerowałem się po okolicy ‚Lipschau-Dohms’. Postanowiłem opisać na blogu to co zobaczyłem w kilku częsciach. Oto pierwsza z nich:

---

Lipschau (Luboszów) [zn.]

---

W 1945 roku wieś Lipschau otrzymuje nazwę ‚Lipiszk’, która w 1947 roku zostaje zmieniona na ‚Luboszów’.

Cytując aktualny (2020 rok) administracyjny podział Polski: województwo dolnośląskie, powiat bolesławiecki, gmina Osiecznica, wieś Luboszów. Wieś zaznaczona na mapie topograficznej:

źródło mapy: geoportal.gov.pl

Drążąc dalej znalezione dane o wsi Luboszów: ilość gospodarstw: 1; ilość zamieszkałych mieszkańców: 2 (zameldowanych na stałe: 1)

Tak więc ze statystycznego punktu widzenia, jest to najmniejsza wieś w Polsce. 🙂
(51°25’34.0″N, 15°23’40.0″E)

źródło mapy: geoportal.gov.pl

Wieś Luboszów nie ma sołtysa, no bo po co? Jakiegolwiek wybory w tej wsi mają z góry wiadomy wynik, albo 0 albo 100% 😉

Gospodarstwo znajdujące się w Luboszowie jest w całości ogrodzone płotem.

To oznacza, że formalnie i administracyjnie patrząc jest to jedyna wieś w Polsce, do której w całości nie ma swobodnego dostępu. 🙂

Jeszcze jakiś czas temu na drodze dojazdowej do Luboszowa stał drogowskaz. Dzisiaj jest on tylko pamiątką w jedynym gospodarstwie w tej wsi.

źródło zdjęcia: wiadomosci.onet.pl

 

---

Taki jest stan obecny, ale jak było dawniej? Według spisu z 1840 roku w Lipschau był folwark, młyn wodny, tartak i 20 chałup. Zachowało sie zdjęcie lotnicze wsi wykonane w latach 30-tych XX wieku:

źródło zdjecia lotniczego: Herder Institute.

Stacja kolejowa

Luboszów miał swoją stację kolejową na linii kolejowej łączącej Jelenią Górę z Żaganiem. Była to w zasadzie stacja towarowa. Z przyczyn likwidacji wsi stacja funkcjonowała do 1954 roku.

źródło mapy: amzp.pl

Obecnie sama linia kolejowa jest również zlikwidowana. W zaroślach przy dawnej stacji można wypatrzyć słupek kilometrowy.

Torowisko jeszcze fragmentami na tej linii kolejowej istnieje…

W tym miejscu stał budynek stacyjny. Do niego przylegał najprawdopodobniej magazyn.

W całkiem dobrym stanie na dawnej stacji w Luboszowie zachowała się rampa towarowa.

Bazując na cieniowanej mapie terenu oraz informacjami znalezionymi na portalu ‚jelenia.rail.pl’ pokusiłem się o wizualizację układu torów i budynków na dawnej stacji w Luboszowie:

podkład mapy cieniowanej: geoportal.gov.pl

Kierując się od dawnej stacji kolejowej w kierunku nieistniejących domostw wsi, kilkudziesięciometrowy odcinek drogi jest ciągle jeszcze wybrukowany kostką, potem już jednak jest to dzisiaj typowa droga leśna.

Leśniczówka

Lesniczówka w Luboszowie, patrząc na przedwojenną mapę zajmowała całkiem spory obszar we wsi.

źródło mapy: amzp.pl

Zachowały się stare fotografie tego miejsca. Ze znalezionych informacji okazuje się, że do lat 20-tych XX wieku stał tutaj książęcy dom myśliwski, który należał do nadleśnictwa, a książę nie miał w nim specjalnego pomieszczenia.

źródło zdjęcia: polska-org.pl

Książęcy dom myśliwski spłonął, na jego miejscu lesniczówka została odbudowana w dużo skromniejszym zakresie.

źródło zdjęcia: polska-org.pl

Z dawnego ksiązęcego domu myśliwskiego zachowano jedynie ozdobny portal wejściowy.

źródło zdjęcia: polska-org.pl

Obecnie teren, gdzie stała leśniczówka wygląda tak:

Z poszycia leśnego wystają resztki fundamentów piwnicy.

Zabudowania wsi

Prócz istniejącego gospodarstwa, które jest wsią 🙂 praktycznie niewiele zostało z pozostałych zabudowań w Luboszowie.

Szczerze pisząc, więcej znalazłem starych fotografii dawnych domostw we wsi niż jakichkolwiek śladów w terenie.

źródło zdjęcia: polska-org.pl

źródło zdjęcia: polska-org.pl

Nieopodal płynie rzeka Kwisa. Dawne Lipschau miało połączenie mostem z drugą stroną rzeki. Droga prowadząca do nieistniejącego dzisiaj mostu kończy się przy brzegu rzeki.

Na koniec wpisu o Luboszowie wspomnę o drodze, która prowadziła od tej wsi na południe. Był to trakt, który funkcjonował zanim wybudowano w latach 30-tych XX wieku obecną drogę łączącą Żagań z Osiecznicą.

Ta stara droga jest wysadzona przepięknymi starymi kasztanowcami.

W kolejnej części wpisu będzie o nieistniejącej wiosce po drugiej stronie węzła autostradowego – Dohms.

---