CZDE I/23/18

Gdyby ktoś się mnie spytał, ktore miejsce najbardziej będę pamiętał z przejścia w marcu 2022 roku wzdłuż granicy czesko-niemieckiej w Górach Łużyckich, to będzie to bez wątpienia nietypowy znak graniczny CZDE I/23/18. Formalnie jest to ‚znak graniczny wykuty w skale’, w tym przypadku na głazie i znajduje się on około 200 metrów na wschód od przejścia granicznego Dolní Světlá / Waltersdorf (50°51’00.5″N, 14°39’37.0″E).

Objaśniając ten skrót:

CZDE – międzynarodowe oznaczenie granicy czesko-niemieckiej
I – pierwszy odcinek (sekcja) granicy (w tym przypadku jest to granica Czech z Saksonią, ta numeracja powtarza się w przypadku dalszej części granicy z Bawarią)
23 – kolejny numer głównego znaku granicznego na danym odcinku granicy
18 – kolejny numer pomocniczego znaku granicznego dla poprzedniego głównego znaku granicznego.

Prócz współczesnego znaku granicznego na tym głazie znajduje się wykutych kilka historycznych granicznych oznaczeń. Większość z nich wyryto po obecnej czeskiej stronie głazu.

Na samej górze na ‚czeskiej’ ścianie wykuto krzyż graniczny oraz liczbę 57. Poniżej po prawej stronie widać dużą literę ‚R’. Pod literą widnieje też kolejna liczba 19.
Litera ‚R’ mogła być oznaczeniem, że tereny po tej stronie granicy należały do właścicieli Reichstadt (dzisiejsza czeska miejscowość Zákupy). Podobne oznaczenia interpretowane jako pierwsze litery miejscowości są na głazie granicznym „Trojhran / Dreiecker„, który znajduje się kilka kilometrów na zachód.

Krzyż graniczny z liczbą 57 to XIX-wieczne oznaczenie tej granicy. Potwierdza to mapa katastralna z 1846 roku.

źródło mapy: archivnimapy.cuzk.cz

Lewa część ‚czeskiej’ ściany głazu posiada wykutą datę 178x (ostatnia liczba została skuta przy wykonywaniu współczesnego oznaczenia ‚C’) oraz numer ‚No 12’ ponad nią.

Strona niemiecka głazu jest bardziej uboga w graniczne ryty.

Prócz współczesnego oznaczenia ‚D’ dostrzec można jedynie datę 1783 wraz z liczbą ‚N 18’.

To co było dla mnie najciekawsze znajduje się na pozostałej części kamienia granicznego, czyli na ścianach, przez które biegnie linia granicy..

Przede wszystkim rzucają się w oczy wykute dwa krzyże graniczne. Zostały one obecnie zabetonowane, jednak ich rozmiar i szerokość zabetonowanego rytu daje mi mocne przekonanie, że pochodzą one z czasów wyznaczania granicy w XVI wieku.

To przekonanie, że są to XVI-wieczne krzyże graniczne niejako potwierdza odkryty przeze mnie na tym kamieniu granicznym jeszcze jeden ryt. Obok jednego z zabetonowanych krzyży wykuta jest bowiem ledwo dziś widoczna data.

Tę ledwo widoczną datę dostrzegłem dopiero na zdjęciu po powrocie do domu. Dla tej daty przyjechałem tutaj specjalnie drugi raz, aby się upewnić czy to co uwieczniłem podczas pierwszego pobytu nie jest ‚fatamorganą’. Nie ma bowiem nic w internetowych ‚źródłach pisanych’ odnośnie tej wykutej daty, więc jeśli ona faktycznie istnieje napiszę o tym pierwszy. 😉